Eutanazja w Niemczech wciąż nielegalna! Federalny Sąd Konstytucyjny nie zalegalizował eutanazji w Niemczech!
Nie planowaliśmy wpisu na temat dzisiejszego orzeczenia Federalnego Sądu Konstytucyjnego, ale patrząc na mnóstwo błędnych informacji, które pojawiły się na ten temat w polskich mediach nie możemy pozostać bierni, ponieważ naszą misją jest również edukacja prawnicza. Dlatego zachęcamy do zapoznania się z najważniejszymi informacjami dotyczącymi dzisiejszego wyroku Federalnego Sądu Konstytucyjnego (BVerfG) w sprawie udzielania pomocy w samobójstwie.
➡️Zanim odpowiemy na najważniejsze pytanie – czy dzisiejszy wyrok BVerfG oznacza legalizację eutanazji w Niemczech – musimy wyjaśnić kilka podstawowych kwestii.
Na gruncie niemieckiego prawa karnego należy wyróżnić 3 sytuacje związane z problematyką eutanazji:
1️⃣. Tzw. Zabójstwo na żądanie (niem. Tötung auf Verlangen).
2️⃣.Pomocnictwo (udzielenie pomocy) do samobójstwa (niem. Beihilfe zum Suizid), które nie ma charakteru zorganizowanego, powtarzającego się, ‘’komercyjnego’’.
3️⃣ Zorganizowane, powtarzające się, ‘’komercyjne’’ wspieranie (pomaganie) w samobójstwie.
Ad. 1️⃣. Dzisiejszy wyrok BVerfG nie ma nic wspólnego z legalizacją zabójstwa na żądanie!
➡️ Zabójstwo na żądanie (niem. Tötung auf Verlangen) uregulowane jest w § 216 Niemieckiego Kodeksu Karnego (StGB). Do zabójstwa na żądanie dochodzi w sytuacji, gdy osoba, która chce umrzeć wyraźnie i poważnie żąda tego od drugiej osoby, a ta druga osoba w sposób aktywny (!) spełnia żądanie. Za taki czyn zgodnie z § 216 StGB grozi kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 5 lat. Również usiłowanie zabójstwa na żądanie jest karalne (por. § 216 ustęp 2 StGB).
➡️ Przykład: Adam z uwagi na chorobę strasznie cierpi, żadne leki przeciwbólowe już nie pomagają. Wiedząc, że nie ma dla niego ratunku żąda od swojej żony Anny, aby ta wstrzyknęła mu leki, które doprowadzą do jego śmierci. Za wstrzyknięcie leków (albo np. za odłączenie od aparatury, strzał, nakarmienie śmiertelną dawką leków – czyli aktywne działanie!) Anna będzie odpowiadać z § 216 StGB.
➡️ Uwaga! Czy gdyby Anna przyniosła leki Adamowi i zostawiła je na stole, a on sam by je zażył, to czy również odpowiadałaby z § 216 StGB? Nie, ponieważ § 216 wymaga zabójstwa czyli aktywnego działania osoby, prowadzącego do odebrania życia osobie, która tego żąda!
Ad. 2️⃣ Dzisiejszy wyrok BVerfG nie ma nic wspólnego z problematyką pomocnictwa do samobójstwa (niem. Beihilfe zum Suizid), które nie ma charakteru zorganizowanego, powtarzającego się, ‘’komercyjnego’’!
➡️ Pomocnictwo (udzielenie pomocy) do samobójstwa (niem. Beihilfe zum Suizid), które nie ma charakteru zorganizowanego, powtarzającego się, ‘’komercyjnego’’ zasadniczo nie jest karane na gruncie prawa niemieckiego (=brak odpowiedzialności karnej).
➡️ Wynika to m.in. z faktu, iż skoro samobójstwo w Niemczech nie jest czynem karalnym, to również pomocnictwo do czynu niekaralnego nie pociąga za sobą odpowiedzialności karnej. Uwaga! Pomocnictwo do samobójstwa należy rozumieć jako ułatwienie samobójcy targnięcia się na własne życie (a nie jako zabicie).
➡️ Przykład: Adam z uwagi na chorobę strasznie cierpi, żadne leki przeciwbólowe już nie pomagają. Wiedząc, że nie ma dla niego ratunku prosi Annę o przyniesienie mu tabletek, które doprowadzą do jego śmierci. Anna przynosi leki i zostawia je na stole. Adam samodzielnie zażywa leki, na skutek czego umiera. Za pomocnictwo do samobójstwa, czyli ułatwienie Adamowi targnięcia się na życie Anna nie poniesie odpowiedzialności karnej.
*Pod warunkiem, że działanie Anny nie ma charakteru zorganizowanego, powtarzającego się, ‘’komercyjnego’’ – o czym poniżej.
➡️Uwaga! Problematyka odpowiedzialności karnej za pomocnictwo do samobójstwa jest w niemieckim orzecznictwie kontrowersyjna. Pojawiają się bowiem głosy, iż osoby, które ułatwiają samobójstwo innej osobie, mają jednocześnie ustawowy obowiązek ratowania ich.
Jednakże zgodnie z linią orzeczniczą Trybunału Federalnego, osoba, które chce popełnić samobójstwo i robi to samodzielnie (korzystając z udzielonej pomocy) posiada tzw. Władztwo nad przebiegiem czynu (niem. Tatherrschaft). Dopóki ma ona władztwo nad swoim czynem to osoba udzielająca jej pomocy w samobójstwie nie ma obowiązku ratowania jej i wobec tego nie będzie ona ponosić odpowiedzialności karnej za nieudzielenie jej pomocy.
➡️ WAŻNE! W przeciwieństwie do prawa niemieckiego udzielenie pomocy do samobójstwa na gruncie prawa polskiego jest karalne! Por. art. 151 Kodeksu Karnego.
Ad. 3️⃣ Dzisiejszy wyrok Federalnego Sądu Konstytucyjnego dotyczył zorganizowanego, powtarzającego się, ‘’komercyjnego’’ wspieranie (pomaganie) w samobójstwie!
➡️ Niemiecki Federalny Sąd Konstytucyjny mierzył się z pytaniem, czy § 217 Niemieckiego Kodeksu Karnego – który przewiduje odpowiedzialność karną za zorganizowane, powtarzające się, ‘’komercyjne’’ wspieranie w samobójstwie – jest zgodny z Niemiecką Ustawą Zasadniczą.
➡️ § 217 został wprowadzony do Niemieckiego Kodeksu Karnego w 2015 roku, aby – w ocenie prawodawcy – uniemożliwić organizacjom, które w sposób ciągły, powtarzający się (‘’komercyjny’’) na terenie Niemiec zajmowały się udzielaniem pomocy do samobójstwa. W praktyce chodziło o różne stowarzyszenia, organizacje, zrzeszenia, które ‘’zawodowo’’ zajmowały się pomaganiem (umożliwianiem) ludziom w popełnianiu samobójstw.
➡️ BVerfG orzekł w dzisiejszym orzeczeniu, iż § 217 Niemieckiego Kodeksu Karnego jest niezgodny z Niemiecką Ustawą Zasadniczą, ponieważ narusza wolność wyboru co do odebrania sobie życia. W wyroku podkreślono, iż istnieje prawo do samostanowienia o własnej śmierci. Obejmuje to także wolność wyboru co do odebrania sobie życia i skorzystania przy tym z pomocy innych – również z pomocy organizacji czy innych zrzeszeń.
Sąd Konstytucyjny podkreślił ponadto, iż prawo do decydowania o swojej śmierci dotyczy nie tylko osób chorych czy starszych, ale wszystkich ludzi. Prawo do decydowania o swoim życiu lub śmierci stanowi bowiem element godności człowieka, która jest niezbywalna.
Co to wszystko w skrócie oznacza?
➡️ Federalny Sąd Konstytucyjny nie zalegalizował eutanazji w Niemczech!
➡️ W prawie niemieckim odróżnia się zabójstwo na żądanie od pomocnictwa do samobójstwa!
➡️ Federalny Sąd Konstytucyjny nie ma uprawnień prawotwórczych – stwierdził on niezgodność § 217 StGB z Niemiecką Konstytucją.
➡️ § 217 StGB utracił na skutek wyroku BVerfG moc obowiązującą.
➡️ Zabójstwo na żądanie nadal jest czynem karalnym na gruncie prawa niemieckiego!
➡️ Za pomocnictwo (udzielenie pomocy) do samobójstwa – zarówno zorganizowane, powtarzające się, ‘’komercyjne’’ jak również niezorganizowane, niepowtarzające się i niekomercyjne – na gruncie prawa niemieckiego osoba nie poniesie odpowiedzialności karnej
➡️ Zgodnie z orzeczeniem BVerfG każda osoba posiada prawo zarówno do życia, ale również do swobodnego decydowania o jego zakończeniu.
Mamy nadzieje, że przedstawione przez Nas wyjaśnienie pomoże lepiej zrozumieć sens orzeczenia Niemieckiego Sądu Konstytucyjnego. Będziemy wdzięczni za udostępnienie Naszego wpisu.
Podkreślamy, iż Naszą rolą nie jest ocenianie słuszności czy sprawiedliwości orzeczenia Federalnego Sądu Konstytucyjnego. Nasza wypowiedź ma charakter wyłącznie informacyjny. Uważamy, że każdy powinien mieć możliwość zapoznania się z rzetelnymi informacjami na temat niemieckiego orzeczenia – również w języku polskim – a niestety większość informacji na ten temat w polskojęzycznych mediach nie oddaje istoty problemu.
Serdecznie dziękujemy za poświęcenie czasu na zapoznanie się z Naszym wpisem.
W razie dodatkowych pytań pozostajemy do dyspozycji.
Zespół Kancelarii
Rechtsanwältin Dr. Kamila Matthies, LL.M.
Mgr Jadwiga Kopeć-Jakimiec, LL.M.
Mgr Bartosz Jakimiec, LL.M.
www.adwokatniemcy.net
info@adwokatniemcy.net
+48 696 568 151
